Het Platform Onderwijs2032 kwam de afgelopen week met een voorlopig advies gericht op het onderwijs in 2032. In het onderwijs gaat het volgens dit advies steeds meer draaien om vaardigheden waarmee je in de maatschappij deel kunt nemen en steeds minder om feitenkennis om de kennis zelf.
Het advies is niet vreemd en komt ook niet zomaar uit de lucht vallen. Op dit moment staan onderwijsbladen vol met artikelen en scholingen om 21ste eeuwse vaardigheden in te voeren. Om in de 21ste eeuw goed te kunnen functioneren hebben we cognitieve vaardigheden en conatieve vaardigheden nodig.
Bij cognitieve vaardigheden moeten we niet denken aan parate kennis, maar aan de wijze waarop we om gaan met de kennis en informatie die toch wel naar ons toekomt. Het gaat om de wijze waarop we complexe problemen benaderen en het gaat om het creëren van modellen waarbinnen deze informatie toegepast kan worden op een wijze die past bij onze taak.
Bij conatieve vaardigheden draait het om de sociale omgang met de wereld om ons heen. Wie ben ik? En wie mag ik zijn voor de ander? En wie mag de ander zijn voor mij?
Op 30 april 2013 heeft Koning Willem Alexander al een schot voor de boeg van het Platform Onderwijs2032 gegeven. Hij zei dat de hoop van ons land schuilt in het samenspel van alle mensen met hun eigen talenten, klein en groot. Hij wilde de mensen aanmoedigen actief gebruik te maken van de mogelijkheden die ze hebben.
Wanneer deze wens werkelijk opdracht mag zijn, is het mijns inziens ook niet meer terecht als iedereen langs eenzelfde cognitieve lat wordt gelegd voordat ze deel mogen nemen aan die maatschappij waar iedereen nodig is zoals hij is.
Is een hoog IQ of veel kennis voorwaarde om een leuk, goed en sociaal mens te zijn? Als ik om mij heen kijk zou ik juist het tegendeel beweren. En kijk ik in mijn eigen werkkring, het onderwijs, dan moet ik opmerken dat de beste sociaal en op kinderen betrokken stagiaires de kans niet meer krijgen leerkracht te worden, omdat ze bij aanvang van de opleiding niet genoeg reken- en taalvaardigheden beheersen om in aanmerking te komen voor de opleiding.
Wat is het fijn dat het Platform Onderwijs2032 nu tot andere inzichten is gekomen! Inzichten die niet perse nieuw zijn, maar wel vernieuwend zijn.
Waar tot nu toe in het onderwijs vooral gekeken wordt naar reken- en taalvaardigheden, mogen we vanaf 2032 de overige intelligenties van de mens net zo belangrijk, of zelfs belangrijker, gaan vinden.
In 1999 schreef Howard Gardner een boek over meervoudige intelligenties voor de 21ste eeuw. Naast reken- en taalkundigheid heeft ieder mens ook kundigheid in muziek, in beweging, in beeld, in natuur, in samenwerken en in inzicht in zichzelf. Tot op heden is onderwijs vooral gericht op reken- en taalkundigheid en worden leerlingen slechts daarop afgemeten. Toch lijkt het voor de 21ste eeuw belangrijk dat ook die andere zes kundigheden een plek krijgen in het structurele onderwijs. En ja, dan zullen reken- en taalaanbod daarvoor ook plaats dienen te maken.
Tegen al die afgewezen studenten wil ik zeggen: Houd moed! Wij hebben jullie straks hard nodig, want wij zijn vooral toegerust in feitenkennis en resultaatgericht onderwijs. Maar ik denk dat met jullie inbreng het onderwijs aantrekkelijker wordt voor alle kinderen en dat passend onderwijs wel eens makkelijker uitvoerbaar zal gaan worden…
Jantiene G.
hoofdharthandenleren 